Na rynku dostępnych jest kilka różnych szablonów modelu biznesowego. Jednym z najpopularniejszych jest Business Model Canvas (BMC). Metoda została stworzona przez Alexa Osterwaldera i Yvesa Pigneura i zaprezentowana w książce „Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera”. Szablon z miejsca stał się podstawowym narzędziem do tworzenia szablonów biznesowych, szczególnie wśród startupów. Skąd taka popularność i na czym polega sam szablon? Wszystko wyjaśniamy w poniższym wpisie.
Dla kogo stworzono business model canvas?
Każdy przedsiębiorca na początku prowadzenia działalności gospodarczej staje przed problemem przełożenia opracowanego pomysłu w kompletny plan działania. To wyzwanie dotyczy także części już działających firm. Jak najefektywniej dotrzeć do różnych grup klientów? Jak zoptymalizować kluczowe działania i zasoby firmy w celu zmaksymalizowania zysków? Jak tworzyć model biznesu, który będzie innowacyjny w stosunku do konkurencji? Na te pytania odpowiedzią powinien być dobrze wypełniony szablon. Jeśli na część pytań nie będziesz w stanie odpowiedzieć, może się okazać, że potrzebujesz profesjonalnej pomocy, lub Twój biznes wymaga dopracowania i uzupełnienia luk w planie.
Jak zbudowany jest szablon canvas?
Według Alexa Osterwaldera na model biznesowy składa się 9 podstawowych obszarów, które wpisują się w proces zarabiania przez organizację pieniędzy. Dotyczą one 4 głównych dziedzin w działalności biznesowej: klienta, oferty, infrastruktury oraz finansów. Obszary te można zaprezentować w formie jednej kartki (kanwy) podzielonej na odpowiadające im pola. Forma wizualna pozwala na lepszą współpracę w zespole i oferuje konkretny projekt budowania modelu biznesowego. Kolejną ważną cechą jest czytelność i przejrzystość strategii. Nawet nowy pracownik będzie w stanie szybko odnaleźć się w poszczególnych działach.
Szablon dzieli się na następujące obszary:
1. Segmenty klientów — Dla kogo powstaje produkt/usługa? Kto może być potencjalnym klientem i dlaczego? Kto będzie w stanie płacić za produkt?
Trzeba wiedzieć do kogo i jak, a także jakimi kanałami docierać z przekazem marketingowym. Aby ułatwić sobie życie i budowanie strategii należy grupować odbiorców według kategorii takich, jak np. wiek, poziom wykształcenia, miejsce zamieszkania, czy zarobki. Segmentów może być kilka.
2. Propozycja wartości — Jakie problemy klientów chcę rozwiązać? Co ma największe znaczenie dla odbiorców? Co jest dla nich największą wartością? Jaką wartość generuję dla klientów?
Wartości mogą być konkretne – np. zastosowanie i cechy produktu. Mogą też być relatywne do produktów konkurencji. Inny design, niższa cena, lepsza jakość. To jaką wartość produktu podkreśla się w strategii marketingowej zależy w dużym stopniu od grupy konsumentów, do których kierowany jest przekaz reklamowy.
3. Kanały komunikacji — Jak nawiązuję kontakty z klientami? Z jakich kanałów chcę korzystać? Jakie metody najlepiej się sprawdzają? Jakie koszty generują poszczególne kanały?
Można postawić na kanały bezpośrednie, takie jak własny sklep stacjonarny i/lub sklep internetowy, targi, firmowe media społecznościowe. Kanały pośrednie to przedstawiciele handlowi, hurtownicy, sklepy partnerskie. Oczywiście wybór będzie zależał od typu działalności firmy, branży i specyfiki produktów. W każdym z tych kanałów komunikacja z klientem przebiega w inny sposób i musi być usystematyzowana, dobrze zaplanowana i wdrażana.
4. Relacje z Klientem — Jakich relacji oczekują od mojej firmy klienci? Czy mogę sprostać tym oczekiwaniom? Ile mnie to kosztuje?
To zależy od branży oraz oferowanych produktów i usług. Oczywiście relacje z klientami zależą od segmentu, do którego chce się dotrzeć, specyficznych wzorców zachowań oraz priorytetów danej grupy odbiorców.
5. Strumienie przychodów — Za co płacą Twoi klienci teraz i za jaką wartość byliby w stanie zapłacić? Jaki jest udział danych strumieni przychodów w ogólnych przychodach? W jaki sposób płacą, a jak mogliby płacić?
Żeby opracować prognozy przychodów trzeba wiedzieć ile są skłonni zapłacić klienci, do których kierowany jest przekaz marketingowy. Często sprawdza się oferowanie wariantów oferty w różnych cenach do różnych segmentów odbiorców.
6. Kluczowe zasoby — Jakich zasobów wymaga propozycja wartości firmy? Jakie zasoby są potrzebne do prawidłowego funkcjonowania kanałów dystrybucji? Jakich zasobów wymagają relacje z klientami?
Czyli innymi słowy – ile będzie kosztować opracowanie, wdrażanie i analiza działań biznesowych. Budżetowanie to oczywiście konieczność w każdej firmie. Obejmuje kwestie nie tylko produkcji, ale także np. zatrudniania pracowników i obsługi prowadzenia biznesu.
7. Kluczowe działania — Jakie działania muszę podjąć, aby zapewnić przychody? Co muszę zrobić, żeby nawiązać i utrzymać relacje z klientami? Jakich czynności wymagają kanały dystrybucji? Jakich najważniejszych działań wymaga propozycja wartości?
Tutaj koncentrujemy się w pierwszej kolejności na obszarach najważniejszych – tych, których absolutnie nie można pominąć. One będą miały pierwszeństwo finansowania i realizacji.
8. Kluczowi partnerzy — Kto jest moim kluczowym dostawcą? Kto jest moim najważniejszym partnerem biznesowym? Jakie produkty i usługi dostarczają mi partnerzy?
Trzeba przeanalizować dotychczasowe współprace oraz ustalić rodzaje partnerstwa optymalne dla danego biznesu.
9. Struktura kosztów — Jakie działania firmy wymagają największych nakładów finansowych? Co generuje największe koszty? Jakie kluczowe zasoby kosztują najwięcej?
To końcowy etap w opracowywaniu Business Model Canvas. Po ustaleniu wszystkich poprzednich obszarów możemy oszacować koszty i plan wydatków optymalny dla dalszej działalności gospodarczej firmy.
Najważniejsze zalety Business Model Canvas
Pamiętaj by szablon uzupełnić jak najdokładniej. Możesz wracać do niego wielokrotnie Możliwe, że po czasie zyskasz nowe informacje lub zmienisz część danych. Prawidłowo wypełniony BMC ma wiele zalet, w tym:
- Wszystkie najważniejsze informacje o firmie i jej działaniu podane są na jednej kartce
- Możesz łatwo i szybko modyfikować poszczególne pola i dostosowywać je do aktualnej sytuacji
- Możesz łatwo wyłapać słabe strony Twojego biznesu i szybko je poprawić
- Masz jasno zdefiniowane kluczowe elementy swojego modelu
- Szablon może pomagać w podejmowaniu ważnych decyzji biznesowych w przyszłości i sprawdzać ich rezultaty
- BMC w swoim pierwotnym założeniu skupia się na klientach i ich potrzebach. Pozwala Ci to stworzyć dopasowaną ofertę, która będzie lepiej odpowiadać oczekiwaniom odbiorców
Business Model Canvas nie jest lekarstwem na wszystkie bolączki funkcjonowania firmy, ani jedynym narzędziem, dzięki któremu Twoja marka odniesie sukces. Jest wiele części składowych mających wpływ na ostateczny wynik działalności, warto jednak skorzystać ze sprawdzonych narzędzi, żeby ograniczyć do minimum ryzyko niepowodzenia naszego biznesu.
Nasza Agencja świadczy kompleksowe usługi marketingowe. Jeśli uważasz, że Twoja firma potrzebuje audytu i opracowania dedykowanego modelu biznesowego, zgłoś się do nas.